Turkse beïnvloeding van het Nederlandse online debat. Watchdog Kieskijker vraagt Twitter om opheldering.

Wie afgelopen dinsdag 16 februari op Twitter keek, zag afhankelijk van zijn instellingen1, naast de (f)ophef over de avondklok waarschijnlijk ook een andere ‘trending topic’. Deze viel niet alleen op door de boodschap, maar ook door een spelfout in de hashtag. Wie op de trend klikte zag voornamelijk Engelse ’top’ tweets, en Turkse ‘laatste’ tweets. Wat was hier aan de hand? Kieskijker ging op onderzoek uit.

Op maandag 15 februari rond half acht ’s avonds tweet Geert Wilders een gemanipuleerde afbeelding van de Turkse president Erdogan, waarvan de rechter gezichtshelft wordt afgebeeld als IS terrorist. De tweet tekst bestaat uit maar één woord: ’terrorist’. Met de tweet verwees Wilders waarschijnlijk naar een gelekte overheidsanalyse waaruit zou blijken dat de Turkse president een bewuste islameringsstrategie uitvoert, die ook invloed heeft op Turks-Nederlandse organisaties.

Op dinsdagochtend 16 februari meldt een door de Turkse staat gerund nieuwsagentschap dat een Turkse aanklager over Wilders’ tweets een onderzoek naar hem opent. Iets dergelijks gebeurde afgelopen oktober ook al: toen diende Erdogan een klacht in over een ‘beledigende’ tweet van Wilders. Premier Rutte veroordeelde de aangifte destijds als “onacceptabel” en wees op vrijheid van meningsuiting.

Ondertussen is er afgelopen maandag en dinsdag op Twitter iets heel anders aan de gang. Minder dan twee uur na Wilders’ visuele belediging wordt, door iemand met Turkije als profiel-locatie, zijn tweet geciteerd met onder meer als tekst dat Wilders de “echte terrorist” is. Een van de bijgevoegde hashtags is #TerrorsitGeertWilders. Inderdaad: met spelfout. Nog diezelfde avond worden er al heel wat tweets met die hashtag gemaakt.

De volgende dag, dinsdag 16 februari, is de hashtag trending topic in Turkije. Die dag worden er een paar duizend tweets met #TerrorsitGeertWilders verzonden. Veel van de tweets gebruiken de bekende afbeelding van Wilders die met een pen tegen zijn neus gedrukt in de Tweede Kamer zit.

Inzoomend op de tweets valt het Kieskijker op dat er aardig wat prominente leden van Erdogans AK Partij aan de tweet-actie meedoen. Onder de meest gelikete tweeters bevinden zich burgemeesters, regionale partijvoorzitters, parlementsleden… Dit is dus niet zomaar een gecoördineerde manipulatie van Twitter algoritmes, maar een waaraan door Erdogans regime actief wordt meegedaan.

De meeste gelikete tweet komt van de burgemeester van een grote Turkse stad.

Helaas is #TerrorsitGeertWilders niet alleen trending in Turkije, maar — afhankelijk van je instellingen — ook in Nederland.1 Dit terwijl, van de duizenden tweets, de profielen met als locatie2 Nederland op een hand te tellen zijn. Hoe kan dit? Is dit omdat een deel van de tweets Geert Wilders’ gebruikersnaam noemen? Is het omdat een deel van de Turkse profielen ook wat Nederlandse volgers hebben waardoor de Turkse tweets in hun Nederlandse tijdlijnen opduiken? Instellingen of niet, dit zou voor Nederlandse gebruikers — zeker in verkiezingstijd — toch niet als “trending” te zien moeten zijn? Kieskijker heeft contact gezocht met Twitter en wacht op een reactie.


1 Als je ‘pas aan op voorkeuren’ niet uitgeschakeld hebt.

2 Let op: het locatieveld in een Twitter profiel is vrij in te voeren en is geen garantie dat de gebruiker zich fysiek op die plaats bevindt.


Kijk mee met Kieskijker via onze sociale media en onze blogs. Zie je zelf iets? Meld het ons!